با دوستی در مورد نظم جهان و وجود ناظم و اینها سخن میگفتیم. خیلی جالب است که اولین چیزی که در برابر بیخدایان به یاد خداباوران می رسد همین مساله نظم جهان و ناظم است ولی مسائل و پیش آمدهای بعدی آن را به نظر نمی آورند. گویا تنها تا اینجا اجازه دارند یا بلدند فکر کنند.
اگر چه این دوست من اینطور نبود و خودش در ذهنش پاسخی نامطمئن برای این داشت، ولی باز هم به همین برهان قدیمی و از کار افتاده اعتماد داشت. از سایر ایرادهای سخت تر و فسفرسوزانتر این برهان که بگذریم، به سادگی به نظر یک ذهن باز خواهد رسید که مگر میشود با مطالعه جهان، قوانین و معیارهای مرتبط با نظم را استنباط کرد و سپس همان قوانین را در رابطه با همان جهان معیار قرار داد؟ این مانند اینست که شما با مطالعه خط کشتان بفهمید که خط کش یعنی یک قطه که 20 عدد بزرگ دارد و بین هر دام از آنها 10 عدد کوچکتر هست. سپس همین را در مورد همین خط کش معیار قرار بدهید و نتیجه بگیرید که این وسیله شما در تعریف خط کش میگنجد و نتیجتن یک خط کش است! به دلایل فلسفی و ریاضی در تحلیل سیستم های اندازه گیری گفته می شود که یک سیستم اندازه گیری - مانند خط کش - باید بوسیله یک سیستم اندازه گیری دیگر که دستکم 10 بار از آن دقیقتر است اندازه گیری شود.
بشر قوانین علمی را بوسیله مطالعه جهان دریافت کرده و به تحریر درآورده است. هر آنچه ما میدانیم از همین طبیعت است. مفهوم نظم، به آن طریق که مد نظر است، همان کنش ها و واکنش های مکانیکی و شیمیایی است که در تار و پود جهان گسترده است. ما اینها را با مشاهده فهمیده ایم. خیلی خیلی روشن و بدیهی خواهد بود اگر نتیجه بگیریم که این قوانینی که از جهان فهمیدیم در جهان موجود است! این یک استدلال کودکانه و پوسیده است.
این مساله را دوست من خودش بازگو و اذعان کرد و البته بطور نامطمئنی به آن واقف بود. نتیجه این نکته میشود اینکه هر وضع دیگری در این جهان باز هم منظم خواهد بود. شما هم اکنون یک وضع نامنظم را متصور بشوید. اگر ما در آن وضع رشد و فرگشت داشتیم، باز هم همان را به عنوان قوانین طبیعت می پذیرفتیم و این به معنای منظم و قانونمند بودن جهان بود برای ما. به همین سادگی.
اگر چه این دوست من اینطور نبود و خودش در ذهنش پاسخی نامطمئن برای این داشت، ولی باز هم به همین برهان قدیمی و از کار افتاده اعتماد داشت. از سایر ایرادهای سخت تر و فسفرسوزانتر این برهان که بگذریم، به سادگی به نظر یک ذهن باز خواهد رسید که مگر میشود با مطالعه جهان، قوانین و معیارهای مرتبط با نظم را استنباط کرد و سپس همان قوانین را در رابطه با همان جهان معیار قرار داد؟ این مانند اینست که شما با مطالعه خط کشتان بفهمید که خط کش یعنی یک قطه که 20 عدد بزرگ دارد و بین هر دام از آنها 10 عدد کوچکتر هست. سپس همین را در مورد همین خط کش معیار قرار بدهید و نتیجه بگیرید که این وسیله شما در تعریف خط کش میگنجد و نتیجتن یک خط کش است! به دلایل فلسفی و ریاضی در تحلیل سیستم های اندازه گیری گفته می شود که یک سیستم اندازه گیری - مانند خط کش - باید بوسیله یک سیستم اندازه گیری دیگر که دستکم 10 بار از آن دقیقتر است اندازه گیری شود.
بشر قوانین علمی را بوسیله مطالعه جهان دریافت کرده و به تحریر درآورده است. هر آنچه ما میدانیم از همین طبیعت است. مفهوم نظم، به آن طریق که مد نظر است، همان کنش ها و واکنش های مکانیکی و شیمیایی است که در تار و پود جهان گسترده است. ما اینها را با مشاهده فهمیده ایم. خیلی خیلی روشن و بدیهی خواهد بود اگر نتیجه بگیریم که این قوانینی که از جهان فهمیدیم در جهان موجود است! این یک استدلال کودکانه و پوسیده است.
این مساله را دوست من خودش بازگو و اذعان کرد و البته بطور نامطمئنی به آن واقف بود. نتیجه این نکته میشود اینکه هر وضع دیگری در این جهان باز هم منظم خواهد بود. شما هم اکنون یک وضع نامنظم را متصور بشوید. اگر ما در آن وضع رشد و فرگشت داشتیم، باز هم همان را به عنوان قوانین طبیعت می پذیرفتیم و این به معنای منظم و قانونمند بودن جهان بود برای ما. به همین سادگی.
